Ryzyko uszkodzenia uzębienia u dzieci jest większe w przypadku zębów mlecznych, niż stałych. Jest to wynikiem słabszej struktury szkliwa, a także jego gorszej mineralizacji. Urazy zębów mlecznych, które bywają dla rodziców dużym powodem do zmartwień są często skutkiem upadków oraz spożywania twardych pokarmów. Przy każdym rodzaju uszkodzenia uzębienia konieczna jest wizyta w gabinecie dentystycznym. Co jeszcze należy robić i jak postępować, gdy dojdzie do ukruszenia zęba u dziecka?
Urazy zębów u dzieci – co rodzic powinien zrobić w trudnej sytuacji?
W przypadku uszkodzenia uzębienia nie należy wpadać w panikę. To rodzic powinien uspokoić swoją pociechę i szybko przystąpić do działania. Czasami może dojść do wybicia zęba, czyli wypadnięcia poza zębodół. W takiej sytuacji należy jak najszybciej udać się do dentysty, żeby specjalista mógł z powrotem umieścić go na swoim miejscu. Pozostając poza jamą ustną ząb będzie żywy jeszcze przez ok. pół godziny. Można przedłużyć jego żywotność umieszczając go w pojemniczku z solą fizjologiczną, mlekiem lub śliną.
W takich warunkach przetrwa dłużej, bo przez ok. 2 godziny. Gdy utracony ząb uległ zanieczyszczeniu należy go opłukać pod zimną, bieżącą wodą. Stomatolog umieści go w zębodole, czyli dokona reimplantacji. Jeśli jest taka potrzeba, to również dokona zszycia zranionego dziąsła. Przy pomocy specjalnej szyny ząb zostanie unieruchomiony na okres od 2 do 4 tygodni. W razie potrzeby lekarz poda dziecku antybiotyk.
Zdarza się, że nie możemy zbyt szybko dotrzeć do stomatologa. Wtedy po opłukaniu zęba, chwytamy za jego koronę i ostrożnie, żeby nie doszło do podrażnień umieszczamy ponownie w zębodole. Nakrywamy mleczaka gazą, którą dziecko musi zagryźć w celu unieruchomienia. Następnie udajemy się do gabinetu stomatologicznego.
Urazy zębów u dzieci – rodzaje
Uraz zęba mlecznego u dziecka może mieć różną formę. Przy tej łagodniejszej ząb pozostaje w jamie ustnej. Jego naruszenie powoduje jednak nadwrażliwość przy każdym dotyku oraz w trakcie spożywania gorących i zimnych pokarmów. Najczęstszym uszkodzeniem jest ukruszenie, złamanie lub też pęknięcie zęba w obrębie jego korony. Czasami dochodzi też do obnażenia nerwu zęba. W wyniku uderzenia ząb może też być wbity w zębodół lub wybity.
Poniżej spis rodzajów urazów zębów.
– Złamanie korony zęba w obrębie szkliwa
– Złamanie korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny
– Złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi – uszkodzenie jest głębsze, niż w przypadku wymienionych wyżej.
– Złamanie korony zęba w obszarze szyjki – uszkodzenie prowadzi do ekstrakcji zęba.
– Częściowe zwichnięcie zęba – w tym przypadku wyróżnia się: wstrząs zęba, nadwichnięcie, przemieszczenie, wysunięcie i wgłębienie w zębodół.
– Całkowite zwichnięcie zęba – wypadnięcie zęba z zębodołu poza jamę ustną.
Ukruszony ząb – co robić?
Przede wszystkim gdy ukruszony fragment zęba pozostaje w jamie ustnej, wtedy istnieje ryzyko zachłyśnięcia się nim przez dziecko. Dlatego ważne jest, żeby go wypluć z buzi i odpowiednio zabezpieczyć. Tak jak w przypadku wybicia, ułamany fragment najlepiej jest przechowywać w pojemniku. Dla utrzymania jego żywotności należy przetrzymywać go w zrównoważonym roztworze Hanka, soli fizjologicznej, mleku lub ślinie. Podczas wizyty stomatolog przyklei do zęba odłamaną część. Oczywiście zastosowane metody lecznicze zależą od rodzaju uszkodzenia i jego rozległości.
Ukruszony ząb u dziecka
Urazy zębów mlecznych występują częściej, niż uszkodzenia zębów stałych. Dochodzi do nich w wyniku upadków podczas zabaw oraz prób nauki chodzenia i utrzymania równowagi. W starszym wieku przyczyną urazów mechanicznych jest uprawianie aktywności ruchowych, sportów, a także bójek. Ukruszenia, czy złamanie zęba częściej zdarzają się wśród chłopców, niż dziewczynek. Bardziej na ryzyko uszkodzeń uzębienia narażone są dzieci niepełnosprawne, chore na padaczkę, z wadami zgryzu oraz cierpiące na bruksizm, czyli zgrzytanie zębami i nieświadome ich zaciskanie. Ryzyko osłabienia szkliwa i struktury zęba jest też znacznie większe w przypadku próchnicy.
Leczenie ukruszonego zęba
Ukruszenie zęba mlecznego zawsze wymaga wizyty u stomatologa. Dokona on oceny uszkodzenia i zaproponuje najbardziej korzystne metody naprawcze. Zwykle specjalista wygładza ostre krawędzie zęba, pozostałego w zębodole, po to żeby nie doszło do skaleczenia języka. Niekiedy też odbudowuje ząb nakładając na jego powierzchnię odpowiedni materiał kompozytowy. Nie zawsze jednak konieczne jest szlifowanie, natomiast na pewno stomatolog zabezpieczy szkliwo przed próchnicą. Jeśli zdarzy się, że mleczak zostanie wtłoczony w kość wyrostka zębodołowego, wtedy zagrożone są zawiązki zębów stałych. Tylko szybko podjęte działanie może zapobiec powikłaniom.
Złamany ząb mleczny u dziecka
Jeśli złamany fragment korony zęba jest niewielki, wtedy dentysta wygładza ostre brzegi. Następnie pokrywa ich powierzchnię preparatem zawierającym fluor. Przy uszkodzeniu szkliwa oraz zębiny odbudowa polega na zastosowaniu materiału kompozytowego, czyli założeniu tzw. plomby. Gdy w wyniku urazu została odsłonięta miazga, w takim przypadku niekiedy stosuje się leczenie kanałowe. Przy dużym zniszczeniu zęba oraz jego ruchomości stomatolog może podjąć decyzję o ekstrakcji.
Jak zapobiegać pęknięciu lub ukruszeniu zęba?
Utrzymanie zębów w dobrej kondycji zależy od zdrowych nawyków, które w znacznym stopniu ograniczą ryzyko uszkodzeń. Ważna zatem jest codzienna prawidłowa higiena jamy ustnej. Już małe dzieci warto zapoznawać z jej zasadami. Najpierw to rodzice powinni myć zęby malucha, a następnie nauczyć go, żeby sam dbał o swoje uzębienie, co pozwoli uniknąć rozwojowi próchnicy.
W przypadku wad zgryzu, czy też bruksizmu, należy jak najszybciej przystąpić do leczenia tych przypadłości, które osłabiają strukturę zębów. Niekorzystne dla uzębienia jest również nadmierne picie napojów gazowanych, energetycznych i słodzonych. Warto również uważać na produkty powodujących kwasową erozję szkliwa. Zalicza się do nich np. soki z cytrusów. Sprzyjające próchnicy są produkty zawierające cukier, będący doskonałą pożywką dla bakterii.
Istotną kwestią jest systematyczne odbywanie profilaktycznych wizyt u stomatologa, co pozwoli na utrzymanie zębów w dobrym zdrowiu.
